شناخته شده ترين انواع غارها آنهاي است كه به غازهاي انحلالي معروفند. اكثر غارهاي آهكي به دليل انحلال سنگ ها به وسيله اسيد ضعيف موجود در آب زير زميني ايجاد مي شوند . با نفوذ آب زير زميني و آب حاوي املاح به اعماق زمين ، فضاهاي خالي با انواع مختلفي از اشكال بلوري كربنات كلسيم اشغال مي گردد. آب اسيدي كه داراي محلول كربنات كلسيم است با عبور از بين سنگ ها به بي كربنات كلسيم تغيير ماهيت مي دهد . اين محلول اگر گاز دي اكسيد كربن را از دست بدهد دوباره كربنات كلسيم آن رسوب مي كند . كاني حاصل شده كلسيت است.
كاني هاي اين محلول در محل اتصالات ، گسل ها و بستر زمين رسوب مي كنند. با گذشت زمان فضاهاي خالي به حدي بزرگ مي شوند كه سيستمي حفره مانند را تشكيل مي دهند. بعضي از انواع غارهاي آهكي با اشكال زيبايي مزين شده اند كه حاصل رسوب كلسيت در سقف ،ديواره و كف غار مي باشند. اين اشكال عبارتند از :
غارسنگ: به تمام سنگ هایی که بعد از تشکیل فضای غار بر اثر چکیدن آبهای فرو رو بوجود می آید غار سنگ می گویند.
چکننده یا استالاکتیت: به تمام غارسنگهایی که بر اثر چکیدن آب در سقف پدید می آیند چکننده می گویند. زمانی که آب محتوی بی کربنات کلسیم از منافذ سقف به شکل چکه به فضای غار راه می یابد به علت تماس با هوای درون غار و تغییر فشار بخش کوچکی از آن بخار شده و به ازای آن مقداری دی اکسید کربن از قطره آب آزاد می شود و در نتیجه جزء بسیار کوچکی کربنات کلسیم در محل جدایی قطره از سقف رسوب می کند و با تداوم این فرایند در طی میلیون های سال چکننده های بسیار زیبا و گوناگونی در سقف غار تشکیل می شود و به اشکال مختلف در می آیند غار کلته خور زنجان و چاله نخجیر دلیجان مهمترین نمایشگاه چکننده های فوق بصورت های مختلف می باشد.
چکیده یا استالاگمیت: به تمام غارسنگهایی که در کف غارها بر اثر فرایند غارسنگ سازی بوجود می آید چکیده می گویند. باقیمانده قطره آب محتوی بی کربنات کلسیم که از نوک چکننده (استالاکتیت) جدا شده و به شکل قطره- ای در فضا رها می شود و به سوی کف غار در نقطه مقابل چکننده سقوط می کند در مسیر سقوط مقدار کمی از آب قطره دوباره بخار شده و در نتیجه بخشی از دی اکسید کربن آن آزاد می شود و قطره به محض رسیدن به کف غار جزء کوچکی از کربنات کلسیم خود را در محل برخورد با کف غار رسوب می دهد و تداوم این فرایند ظرف میلیون ها سال چکیده های گوناگونی را در کف غار به شکل های گوناگون در می آورد مانند ستون لوله های توخالی یا به شکل گل کلم – خوشه انگور یا گوش فیل و غیره که هر کدام دارای اسامی خاص علمی به خود هستند مانند فلاوستون- آنمولیت و غیره.( چکیده غول پیکری که در غار شاپور کازرون وجود داشته از آن مجسمه 5 متری شاپور ساسانی را ساخته اند و بزرگترین چکیده های غول پیکر را غار کهک د ر مسیر قم- اراک دارا می باشد.)
ستون : حاصل رسيدن استالاكتيت و استالاگميت به يكديگر است.
فلاوستون (Flow Stone): هنگامی که آب به دیواره های شیب دار سطح صخره ها راه می یابد ممکن است تشکیلات آهکی جالبی که به نام فلاوستون مشهورند شکل بگیرند که اغلب به شکل پرده های شفاف مواج و آبشارها تشکیل میشود.
حوض ریم استون (RIM STONE): آبگیرهای کوچکی هستند که در کف غار جمع می شوند این حوض ها به علت فقدان اکسید کربن ایجاد میشوند و در این حالت آهک در لایه ها سطح آب شروع به لایه گذاری و ته نشینی می کند.
مروارید غار: از دانه های شن یا ماسه که در پوشش آهکی قرار گرفته است تشکیل می شود و ممکن است به اندازه یک توپ گلف درآید.
مون میلک (MOON MILK): ماده ای نرم و پودری که بر روی دیوارها و یا کف غارها دیده می شود که در نتیجه فعالیت باکتری ها ایجاد می شود.
Helictite
از جمله ظریف ترین اشکال درون غار می باشند .علت تشکیل بسیاری از آنها تا امروز بصورت معمایی باقی مانده است ولی احتمال اینکه بر اثر فشار مویین ( مخصوصا اشکال تو خالی ) و یا جریان های هوایی بسیار ملایم تشکیل شده باشد هست. اشکال آنها به گونه است که به نظر می رسد که در طول رشد بارها جهت نیروی وارد بر آنها عوض شده است ( رشد در جاذبه صفر ) به علت کوچک بودن و ظریف و شکننده بودن فقط در عارهایی که کاملا بکر مانده است قابل مشاهده می باشد .
(DRAPERIES اشکال پرده ای
در سقف غار و معمولا در ناحیه درزها ی شیب دار تشکیل می شود و همانند پرده ای نازک و گاه شفاف و بسیار شکننده در سقف غار گسترش یافته است .( اشکال زیر)
Soda straw ) STRAW اشکال نی مانند – نیین
در مکانهای که آب به آهستگی از شکافهای سقف غار می چکند به شکل لوله های تو خالی مشاهده می شود. اگر این سوراخ بسته شود و یا آب از بدنه آن نیز خارج شود این اشکال به شکل استالاکتیت تبدیل می شوند . جنس این اشکال از کربنات کلسیم و یا سولفات کلسیوم است. این اشکال نی مانند بسیار شکننده می باشند و فقط در غار هایی که بکر مانده اند دیده می شوند.
نوع ديگري از غار ها كه به غارهاي يخي موسوم هستند ، در زير رسوبات يخچالي به وجود مي آيند. در اين نوع غارها نيز اشكال يخي مثل استالاكتيت و استالاگميتها، زيبايي چشم گيري دارند.
از ديگر غارها مي توان به غارهاي ماگمايي ، دريايي و ماسه سنگي اشاره كرد.
غار ماگمايي : در اين نوع غارها سنگ هاي ذوب شده از آتشفشان انفجاري ، مثل يك رودخانه جريان مي يابد به تدريج سطح اين روانه سرد شده و بام سنگي ايجاد مي كند كه هنوز ماگماي گرم در زير آن جريان دارد. زماني كه انفجار پايان مي يابد غار به صورت لوله اي تو خالي باقي مي ماند. اين نوع غارها مي توانند به بزرگي چند تونل و يا به اندازه مجاري زهكشي باشند.
غار دريايي: در اثر برخورد مداوم امواج دريا به ديواره ي پرتگاه ساحلي غار دريايي تشكيل مي گردد. اين نوع غارها محلي براي زندگي ستاره هاي دريايي ،سيل ها و شيرهاي دريايي است.
غار ماسه سنگي: غارهاي كم عمقي در سطح پرتگاه ها هستند كه تحت تاثير باد و آب ايجاد مي گردند
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر